طرح توجیهی چیست؟⚜️

معرفی کوتاه طرح توجیهی: طرح توجیهی یعنی امکان‌سنجی و برآورد تمامی هزینه‌های قبل از انجام یک پروژه یا یک ایده.

همیشه قبل از شروع هر کسب‌وکاری این سؤال برایتان مطرح می‌شود که: طرح توجیهی چیست و قرار است چه کمکی به من بکند؟ آیا طرح توجیهی برای کسب‌وکار من لازم است؟ چگونه می‌توانم یک طرح توجیهی بنویسم؟ برای یافتن جواب تمامی سؤالات خود تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید تا از ۰ تا ۱۰۰ طرح توجیهی را برایتان معرفی کنیم تا تمامی اطلاعات ارزشمند راجع به طرح توجیهی را فرا بگیرید.

چرا به طرح توجیهی نقشه راه می‌گویند؟

طرح توجیهی درواقع همان نقشه راه است. مثال: شما برای رسیدن به هدفتان می‌خواهید از مسیری عبور کنید اما در این راه ممکن است با چالش‌ها و خطراتی مواجه شوید که شمارا از رسیدن به هدفتان بازدارد اینجاست که به یک نقشه راه نیاز پیدا خواهید کرد تا مسیر شمارا برای رسیدن به هدفتان روشن کند تا بتوانید با آگاهی به هدفتان دست پیدا کنید. به همین دلیل است که به طرح توجیهی نقشه راه نیز می‌گویند.

امکان‌سنجی چیست؟

امکان‌سنجی درواقع قبل از ایجاد یک پروژه یا قبل از انجام یک ایده انجام می‌شود به‌طوری‌که با بررسی و تجزیه‌وتحلیل ایده با استفاده از مطالعات و تحقیقات در سطح شهر یا کشور انجام می‌شود و با استفاده از آن می‌توانیم از توجیه‌پذیر بودن یا نبودن طرح آگاه شویم.

چه زمانی طرح توجیهی به کار من می‌آید؟

گاهی ایده‌ای به ذهنتان می‌رسد که وقتی آن را با دیگران در میان می‌گذارید ممکن است همگی واکنش مثبتی نشان دهند و اجرایی کردن آن را کار ساده‌ای قلمداد کنند، اما در واقعیت می‌بینید برای انجام آن نیاز به مطالعات و سختی‌های زیادی در آن کسب‌وکار است که در ابتدا به دلیل ایجاد هیجان در شما، آن‌ها را بررسی نکرده‌اید و یا به‌صورت ناقص تحلیل کرده‌اید؛ و گاهی ممکن است برای ایجاد یک پروژه با فردی شریک شوید و باهم به توافق نرسید به همین دلیل برای امکان‌سنجی هرچه ‌بهتر، حرفه‌ای و بی‌طرف بهتر است از طرح توجیهی استفاده کنید که کارشناسان متخصص آن حوضه، تحقیقات و مطالعات آن را انجام داده‌اند.

معمولاً چه افرادی از طرح توجیهی استفاده می‌کنند؟

معمولاً افرادی از طرح توجیهی استفاده می‌کنند که ایده‌ای جدید به فکرشان خطور می‌کند و می‌خواهند آن را در دنیای واقعی مورد امکان‌سنجی قرار دهند.

در طرح توجیهی چه برآورد و محاسباتی می‌شود؟

برای ایجاد یک طرح توجیهی شما به زمان و تحقیقات زیادی در حیطه‌ی کاری خود دارید تا بتوانید اطلاعات لازم را کسب کرده و کسب‌وکار خود را امکان‌سنجی کنید.

بدیهی است که در هر کسب‌وکاری مطالعات و امکان‌سنجی‌های خاص خود را دارد؛ ازاین‌جهت برای مثال در طرح توجیهی پرورش عقرب چه مواردی بایستی موردمحاسبه و برآورد قرار گیرند؟

1. بررسی زمین مناسب و محوطه‌سازی
2. ایجاد ساختمان‌های موردنیاز
3. تأسیسات و تجهیزات
4. استهلاک، تعمیرات و نگهداری
5. بررسی هزینه ثابت و متغیر
6. بررسی هزینه در گردش
7. مواد اولیه و بسته‌بندی
8. حقوق و دستمزد کارگر
9. جدول سرمایه‌گذاری
10. محاسبه در نقطه سربه‌سر
11. میزان فروش در نقطه سربه‌سر
12. محاسبه سود ویژه و نا ویژه
13. نرخ برگشت سرمایه
14. دوره برگشت سرمایه

نکته: تمامی موارد ذکرشده بایستی در جداول مختلف موردبررسی قرار گیرند.

چه مواردی باعث می‌شود تا از طرح توجیهی استفاده نکنیم؟

چند دلیل وجود دارد تا از طرح توجیه استفاده نکنیم: ۱- اتکا به تجارب شخصی ۲- استفاده از طرح‌های توجیهی قدیمی ۳- ریسک‌پذیری و شجاعت

حال این سه مورد را باهم به بررسی می‌پردازیم:

/۱ اتکا به تجارب شخصی

گاهی برای اجرایی کردن یک ایده کسب‌وکار شخص موردنظر آن‌قدر به دانسته‌ها و تجربه شخصی خود اطمینان دارد که خود را مستلزم استفاده از طرح توجیهی نمی‌داند زیرا با دیدن کسب‌وکارهای مشابه فکر می‌کند کسب‌وکاری که ایجاد می‌کند نیز سوددهی به همراه دارد. در این شرایط یاد این ضرب‌المثل می‌افتیم: «فکر می‌کنیم مرغ همسایه غاز است» بدین گونه است که با نادیده گرفتن شرایط و اینکه شخص موردنظر نمی‌خواهد با واقعیت کنار بیاید، باعث می‌شود تا دچار ضرر و زیان‌های زیادی شود.

/۲ استفاده از طرح‌های توجیهی قدیمی

دو مورد باعث می‌شود که از طرح‌های توجیهی قدیمی استفاده کنیم:

۱- نمی‌خواهند هزینه‌ای بابت خرید طرح‌های توجیهی جدید بپردازند.

۲- فکر می‌کنند طرحی که در سال ۹۶ نوشته‌شده است آن‌قدرها برآورد هزینه‌ها تغییر نکرده است که بخواهیم از طرحی جدید استفاده کنیم.

این ۲ عامل باعث می‌شود که در برآورد هزینه‌های جدید کسب‌وکار با اشتباه مواجه شوند یا ممکن است این طرح در سال جدید سوددهی کمی داشته باشد یا اصلاً آن طرح توجیه‌پذیر نباشد.

/۳ ریسک‌پذیری و شجاعت

افرادی فکر می‌کنند تا ایده‌ای جدید به فکرشان می‌رسد اگر اولین نفری باشند که آن را انجام بدهد آن‌ها را به ثروت زیادی می‌رساند که این طرز فکر ممکن است در برخی مواقع درست باشد، اما گاهی فرد آن‌قدر شجاعت بیش‌ازحد دارد که ممکن است آن شجاعت به حماقت تبدیل شود و فرد را دچار ضررهای مالی کند.

بهتر آن است که برای اجرایی کردن هر ایده یک‌شبه تصمیم نگیریم و حداقل قبل از شروع آن حداقل یک هفته درباره‌ی آن فکر کنیم.

تولید یک طرح توجیهی چگونه است؟

در لحظه یک با خود فکر می‌کنید که جمع‌آوری اطلاعات برای تهیه یک طرح ممکن است ساده باشد و با تحقیقات در سطح اینترنت می‌توان به‌راحتی با استفاده از حجم اطلاعاتی موجود بتوان یک طرح کامل را به وجود آورد؛ اما درصورتی‌که چنین نیست و این کار نیاز به زمان، تحقیقات و مطالعات و حتی تخصص استفاده از برنامه‌ای بنام کامفار را می‌طلبد که به‌وسیله آن طرح‌های توجیهی را تهیه می‌کنند. درنتیجه اگر پیگیری و استمرار در یادگیری داشته باشید هیچ کاری سختی نیست که انجام نشود و پس از مدتی با انجام آزمون‌وخطا بلعخره یاد خواهید گرفت چگونه یک طرح توجیهی بنویسید.

فراهم آورنده‌های طرح توجیهی کدم‌اند؟

برای ایجاد یک طرح توجیهی ممکن است به مواردی احتیاج داشته باشیم تا بتوانیم یک طرح توجیهی را بستگی به نوع کسب‌وکار موردنظر، به‌طور کامل آن ارائه دهیم؛ اما این موارد ذکرشده ممکن است در هر کسب‌وکاری لازم نباشد و فقط از یک یا دو مورد از این موارد استفاده شود.

/۱ عملیاتی

ایجاد یک پروژه بزرگ ممکن است همانند یک فروشگاه باشد به‌این‌ترتیب که تمامی مواردی که نقش به سزایی در عملیات شما وجود دارند را باید مدنظر داشته و آن‌ها را اجرا کنید.

/۲ استراتژی

گاهی ممکن است کسب‌وکار شما همانند بازی شطرنج باشد و باید تمامی کارهایی که انجام می‌دهید به‌صورت اصولی و هدفمند اجرا شوند.

/۳ اقتصادی

برای توجیه بودن کسب‌وکارتان حتماً باید تمامی هزینه‌های ثابت، متغیر و در گردش را موردمحاسبه قرار داده و آینده کسب‌وکارتان را پیش‌بینی کنید تا با توسعه کسب‌وکارتان در آینده سوددهی بیشتری داشته باشید.

/۴ زمان‌بندی

ممکن است کسب‌وکار شما از دسته کارهایی باشد که نیاز به زمان‌بندی خاصی برای فروش یا تولید یک محصول درزمانی خاص داشته باشید پس داشتن یک برنامه زمانی در طرح توجیهی الزامی است.

طرح توجیهی را چگونه بدست بیاورم؟

برای داشتن یک طرح توجیهی مناسب برای شروع کارتان از ۳ روش می‌توانید استفاده کنید:

۱-خودتان: همان‌طور که در موارد بالا اشاره شد شما بایستی تمامی اطلاعات بازار هدف، تحقیقات در مورد چگونگی انجام آن، توجیه‌پذیری اقتصادی و محاسبات کلی کسب‌وکارتان را طبق موارد ذکرشده به تحقیقت بپردازید تا بتوانید یک طرح توجیهی کامل برای خود ایجاد کنید.

۲- مشاور: با پرداخت مبلغی به مشاوران حوضه فعالیت خود می‌توانید یک طرح توجیهی کامل و حرفه‌ای در اختیار داشته باشید و همچنین مشاور می‌تواند تمامی کسب‌وکارتان را از صفر تا صد برایتان مشخص کند.

یکی از مزایای این روش داشتن یک مشاور در دسترس است که در هر مرحله از کار می‌تواند با راهکارهایی مشکلات شمارا حل کند.

و اما یکی از معایب داشتن مشاور این است که هزینه زیادی را می‌طلبد. به همین دلیل استفاده از مشاوران برای خیلی از افراد ممکن نیست.

۳- وب‌سایت: با استفاده از طرح‌های توجیهی که در سطح اینترنت در وب‌سایت‌های معتبر و متخصص موجود هستند می‌توانید طرح توجیهی خود را خریداری کنید یا در صورت نبودن طرح توجیهی مناسب شما می‌توانید طرح موردنظر خود را به آن‌ها سفارش دهید تا آن را برایتان تولید کنند.

یکی از مزایای این روش نه‌تنها داشتن یک طرح توجیهی مورداطمینان است بلکه می‌توانید در قسمت نظرات مشکلات یا سؤالاتتان را به‌صورت رایگان در قسمت نظرات بیان کنید تا شمارا برای رسیدن به هدفتان یاری کنند.

جداول و مشخصه‌های طرح توجیهی

برای ایجاد یک طرح توجیهی توسط خودتان یا توسط مشاور باید موارد زیر را در طرح خود داشته باشید اما در صورت خریداری طرح توجیهی از مراکز فروش حتماً باید این موارد در طرح توجیهی بیان‌شده باشند؛ زیرا داشتن این موارد برای دریافت وام از بانک نیز لازم است.

/۱ خلاصه طرح توجیهی

طرح توجیهی چون در چندین صفحه در جداول مختلف ایجاد می‌شود لازم است که در صفحه یک خلاصه‌ای از آن را در یک جدول به‌صورت مختصر ایجاد کنید.

/۲ دقت به جزئیات

گاهی در یک کسب‌وکار ممکن است فراز و نشیب‌هایی وجود داشته باشد یا موارد مهمی در مورد ایجاد آن دخیل باشند یا ممکن است در برخی از محاسبات برای شخص استفاده‌کننده نامفهوم باشند، پس حتماً باید موارد مهم را در زیر جداول عنوان شوند.

/۳ بازاریابی و فروش

در یک بخش باید تمامی تحلیل‌های مربوط به بازار و بازاریابی و فروش محصولات که چه موقع و در چه فصلی از سال باید محصولاتمان را به فروش بگذاریم یا بازاریابی ما باید چگونه باشد و بازار خریدوفروش ما چه ویژگی‌هایی دارد و… را باید در آن لحاظ کنیم.

/۴ پیش‌بینی سود

شما باید تمامی عملیات مربوط به هزینه‌های انجام‌شده در هر بازه زمانی را مشخص کنید و همچنین باید فصل‌ها و برنامه‌های پیش رو را موردبررسی قرار داده تا بدانید در فصل یا ماه آیند چه‌کارهایی باید انجام شوند تا محصولتان با سود همراه باشد.

/۵ جمع‌بندی و نتیجه‌گیری

در بخش انتهایی طرح توجیهی باید متنی بنویسید که توجیه‌پذیری آن ایده را در دنیای واقعی به‌صورت مختصر و کاربردی شرح دهد تا شخصی که آن را می‌خواند متوجه این شود که این طرح برایش مناسب است یا خیر.

برای مشاهده یک طرح توجیهی به‌صورت آزمایشی روی لینک زیر کلیک کنید.

طرح‌های توجیهی چند دسته هستند؟

طرح‌های توجیهی به 2 دسته مختلف تقسیم می‌شوند و در زیرمجموعه هرکدام ممکن است بیش از ۳۰۰ تا ۵۰۰ طرح توجیهی وجود داشته باشد. این 2 دسته عبارت‌اند از:

طرح‌های توجیهی زودبازده یا کوتاه‌مدت

به طرح‌هایی که در مدت‌زمان کمی به سوددهی می‌رسند و دارای توجیه اقتصادی می‌باشند طرح‌های زودبازده می‌گویند که چند نمونه از این طرح‌ها عبارت‌اند از:

• پرواربندی بره
• کاشت آلوئه ورا
• پرورش مرغ بومی
• پرورش بوقلمون
• پرورش بلدرچین گوشتی و تخم‌گذار
• پرورش کبک گوشتی
• پرورش شترمرغ گوشتی
• پرورش مرغ صنعتی تخم‌گذار

طرح‌های توجیهی دیر بازده یا بلندمدت

به طرح‌هایی که در مدت‌زمان زیادی به سوددهی می‌رسند و دارای توجیه اقتصادی هستند طرح‌های دیر بازده می‌گویند؛ که چند مورد از این طرح‌ها عبارت‌اند از:

• کاشت درخت پالونیا
• کاشت درخت صنوبر
• کاشت گل محمدی
• پرورش عقرب
• پرورش شترمرغ
• پرورش زنبورعسل
• پرورش زالو

به‌این‌ترتیب با توجه به علایق مردم برای ایجاد کسب‌وکارهایی که با طرح‌های توجیهی امکان‌پذیر هستند، نشان می‌دهد که طرح‌های کشاورزی، طیور و صنعتی از جایگاه بهتری نسبت به دیگر دسته‌ها برخوردارند.

جمع‌بندی و نتیجه‌گیری

هرچند جای امیدواری دارد که کسب‌وکارهای کشاورزی و صنعتی از طرح‌های توجیهی جهت پیشبرد اهدافشان استفاده می‌کنند اما امیدواریم که مردم کشورمان آن‌قدر هوش مالی‌شان قوی شود تا بدانند که طرح توجیهی چیست و چه منفعت‌هایی برای کسب‌وکارشان دارد؛ زیرا استفاده نکردن از طرح توجهی یعنی نداشتن مسیر مشخص برای پیشبرد اهداف کسب‌وکار.